• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası
  • https://www.facebook.com/tabusalcom?ref=hl
  • https://twitter.com/tabusal
Mustafa Yıldırım
-
Muhafazakar Sanat Olmaz!
04/10/2018

Muhafazakâr sanat tartışması, beş-altı yıl önceki bir tartışma. Zamanında epey tartışıldı. Ben de epey yazıp çizdim.

Muhafazakâr sanatın olamayacağına dair en güzel eleştiriyi muhafazakâr camia içerisinde yetişen saygın düşünür Dücane Cündioğlu yapmıştır.

Evet, muhafazakâr sanat olmaz, olamaz. Aralarında ters bir orantı, bir zıtlık vardır. Sanat asidir, özgürlük ister, kurallara boyun eğmez, itaat etmez. Muhafazakârlık ise tamamiyle bir itaat kültürüdür. Aileye itaat, çevreye itaat. Kültüre itaat. Devlete itaat. Olmazsa olmazı Tanrıya itaat… Bu yüzden muhafazakâr sanat olmaz. Olsa bile sanat olmaz. Olsa bille sönük olur…

*

Muhafazakâr derken aklınıza yalnız bizim muhafazakârlar gelmesin, yeryüzündeki tüm muhafazakârlar dahildir buna. Mesela Ortodoks mezhebini benimseyen Hristiyanlarda bir çeşit muhafazakârdır. Muhazakârlıkla Ortodoksluk hemen hemen eş anlamlı sayılır. Sayılmasa bile anlamları birbirine çok yakındır.

Hristiyanlığın iki büyük mezhebi vardır: Katoliklik ve Ortodoksluk. Katoliklik, Hristiyanlığın pagan Roma kültürüyle sentezlenmesidir. Ortodoksluk ise Hristiyanlığın doğduğu topraklardaki kültüre daha bir bağlıdır, yakındır.

Pagan Roma kültürü sanat ve mimari de gerçekten en zirvedeydi. Roma Hristiyan olunca sanat ve mimarisindeki ihtişam az da olsa gölgelendi. Allah’tam tam olarak değil de kültürleriyle sentezleyerek benimsediler. Böylelikle sanat ve mimarilerindeki ihtişamı korudular.

Katolikliğe ve Ortodoksluğa şöyle bir bakınsana. O coğrafyalardaki sanatın ve mimarinin durumu nedir ne değildir? Mesela bir kiliselerin mimarisi nasıldır? Bana kalırsa arada dağlar vardır. Katolikler daha başarılıdır.

Ama Ayasofya diyebilirsiniz. Ayasofya Ortodoksların eseri değildir ki derim. Ayasofya’nın mimarisinde sentezlenmiş Roma Kültürü vardır. Ayasofya’nın inşasından iki yüz elli sene önce Roma Hristiyan bile değildi.

Ortodoksluk ve Katoliklik bin küsürlü yıllarda köprüleri atmışlardır. Bundan önceki tarihlerde Roma kültürünün etkisi vardır Bizans’ta. Bizans’ın son dört yüz yılına bakmak yeterlidir, Ortodoksluğun sanat ve mimarideki fukara etkisine.

Mesela Ermeniler… Onlar da bir doğu toplumudur . Mezhepleri Gregoryenlik, kısmen Ortodoksluğa yakındır. Ama ulusal bir mezheptir. Ermenilere özgün sayılır. Ermenilerin bir başka özelliği daha vardır: Mimaride çok başarılı bir millettir. Mimarideki başarıları adeta milli bir özellikleridir.

Ruslar da Ortodoks’tur, ama bir Rum ya da Balkanlar’daki Ortodoksluğa nazaran daha millidir Ortodokslukları…

Ama Rumlar’ı gerçekten de sefilleştirmiştir Ortodoksluk. Onlar ki, Antik Yunan varisleri. Onlar ki, Helen’in çocukları. Peki şimdi elde kalan ne? Sanat? Mimari? Bilim?

*

Bağnaz dindar Yahudilere de Ortodoks Yahudi denir, belki bilirsiniz. Eğer Yahudilerin tamamı Ortodoks Yahudi olsaydı, Yahudilerin günümüzdeki entelektüel seviyeleri maalesef ki bir hayal olurdu. Yahudiler içerisinden cevherler çıkardı ya, işte o cevherlerin çoğu ateist ya da ddini eğilime mesafeli insanlardır.

*

Bakın bütün dinler için diyorum:

Başarılı bir muhafazakâr sanatçı,
Başarılı bir muhafazakâr mimar,
Başarılı bir muhafazakâr bilim adamı

elbette çıkabilir. Elbette olabilir.

Ama başarı muhafazakârlığa mal edilemez.



582 kez okundu. Yazarlar

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın

Yazarın diğer yazıları

‘Eli olmayanın dili çok olur.’ - 09/04/2019
Dili çok olan insanlar, genelde, ahkam kestikleri şeyden de yoksundur. Ama yoksun oldukları şeye en çok kendisi sahipmiş gibi göstermeyi iyi bilirler. Bu bir çeşit psikolojik tepkidir.
Doğu Toplumlarının Kaderi - 15/03/2019
Doğu insanın ihtiyaç duymadığı en büyük şey düşünmektir; en çok ihtiyaç duyduğu şeyse inanmaktır. Düşünmeye ihtiyaç duymadığı için, düşün yetisi gelişmemiştir. Düşün yetisi gelişmediği için de kendi başına kararlar alamaz. Ya ağası, ya şeyhi....
Basitlik Güzeldir - 01/02/2018
..
Korktuğum başıma gelmedi - 25/08/2017
...
Reenkarnasyon, aşıklar için olsaydı keşke - 01/08/2017
...
Kadın her yaşta güzeldir ama… - 22/04/2017
‘Kadın her yaşta güzeldir’ klişesi vardır, ama ben bir erkek olarak buna katılmam.
İslam dünyasının gelişmesi için gereken üç benimseyiş - 24/01/2017
Bu benimseyişler yabancı bir yerden değil, İslam’ın ana kaynağı ve kutsal kitabı Kuran’dandır.
İsminin konup durulmasına şaşırmıştım - 14/10/2016
Moğolların tarihi lideri Cengiz Han’ın adı koyulmuş olan ne çoktur aramızda, değil mi?
İlk Müslüman - 06/06/2016
Muhammed Peygamberin Mekke’de geçen hayatı geçekten hayranlık uyandırıcıdır. Çocukluğu, gençliği, evliliği, dürüstlüğü, eminliği, yoksulun, mazlumun ve mağdurun yanında yer alışı bir insanlık örneğidir.
 Devamı