Edip Yüksel
www.19.org
(İlk olarak KaraKarga Dergisi’nin 2016 Kasım sayısında yayımlandı)

1. Köpek, kedi, hamster besle… Bunlara yerin veya ebeveynin izni yoksa balık besle. Bu da olmazsa saksıda çiçek besle. Çiçekleri susuzluktan öldürürsen aynaya bakarak iki kez “ben kendimden başkasını besleyemeyen bir beslemeyim” diyerek Yahya 8:32 gereğince özgürleş. Özgür biri olarak bir yerden güzel bir taş bul ve onu beslemeye çalış. Yontma taş devrinden başlayabilirsin.
2. Yere tükürme. Yere tüküren birini görünce ciddi ve saygın bir tavırla, “abi geçmiş olsun” de ve ekle, “Acetylcystein, Asist veya Bromek şurubu balgama iyi gelir”
3. Kızlara laf atmak yerine aruz vezniyle şiir yaz.
4. Kimseyi taklit etme. Doğal halinle, özgün bir ergen olarak sen çok daha değerlisin.
5. Bir ayın 28/29, 4 ayın 30, 7 ayın 31 çekmesi, ergenlerin de 32 çekmesi mubahtır.
6. Büyüklerin ellerini öpme. Küçüklerin ellerinin daha az günahkâr olduğunu söyle.
7. Kulaklıktan uzun süre müzik dinlersen benim yaşıma gelince ramazan davulcusunu işitmeyeceksin.
8. On dokuz yaşına kadar dini kitaplar okuma; din adamı dinleme. Dini metinler okursan mutlaka sorgulayarak oku, din adamlarını sorgulayarak dinle…
9. Barışçı ol ve barış için çözümler ara. Morukların Mushaf veya bayrak sallayarak çıkardığı savaşları destekleme; yaşın ilerleyince onlara gönüllü olma. Savaşa teşvik eden moruklar ve çocukları bizzat cephede savaşmaya başlarsa o zaman durumu değerlendir. Azgınlara karşı bir savunma savaşıysa katıl; yok toprak ve şan kazanmak içinse katılma.
10. Ne, nasıl, ve niçin/niye kelimelerini sıkça kullan. Özellikle NİYE’ye aşık ol. NİYE, sır hazinelerinin kapılarını açan sihirli bir anahtardır. Ama üst üste birkaç NİYE seni kara deliklere götürür ve oradan çıkamayabilirsin.
11. Gökkuşağını sev. Sana sataşacak olan renk düşmanlarına aldırma… Gök kuşağı Yaratıcının göğe taktığı rahmet ve umut kurdelesidir.
12. Ortalıkta “Ben Osmanlı torunuyum” diye dolananları görürsen onlara acı. Bilesin ki onların hiçbiri sultan torunu değil. Saltanatın kaldırılmasından sonra Osmanlı hanedanından hayatta olan 155 kişi topluca İngiltere’ye ihraç edildiler. Çakma Osmanlı torunları, ataları öldürülen veya cizyeye bağlanan devşirmelerin torunları değilseler, padişahların “reaya” (koyun ve sığır sürüsü) diye aşağıladığı halkın çocuklarıdır. Padişahların gözünde atlarının boku kadar değerleri yoktu.
13. Hiç ama hiç alkollü içecek kullanma. Aptallaşmak insanlık onuruna ihanettir. Nice yetenekli ve potansiyeli büyük gençler alkollü içkilerin kurbanı olmuşlardır. Mutluluğu bardaki bardakta değil, doğadaki ayetleri merakta ara.
14. Türk isen bir ay boyunca her gün bir cümle Kürtçe öğren. Kürt isen bir ay boyunca her gün bir cümle Türkçe öğren.
15. Çevreyi korumak için aktivist ol.
16. Noktalardan ve virgüllerden sonra mutlaka boşluk ver. Önce değil, sonra. Virgüle saygı! Sonbahardan SONRA kış, Cumadan SONRA Cumartesi, on sekizden SONRA on dokuz, sevgiden SONRA hoşluk, ve noktalama işaretlerinden SONRA da boşluk gelir.
17. “How is it Made” (Nasıl Yapılır) adlı kanala uğra ve her gün en az bir videoyu dikkatle izle…
18. Youtube ve Internet yoluyla her dili ana diliyle konuşanlardan bedava öğrenebilirsin.
19. Sosyal medyada fazla vakit geçirme. Internet arama tekniklerini öğren. Her gün mutlaka ciddi bir bilim ve teknoloji sitesinden bir haber oku.
20. Aşık olma. Aşık olduğun kişiye de hiç yaklaşma. Çünkü aşık olduğun kişi dünyada yoktur; o sadece hayalindedir. Aksi takdirde hayal kırıklığına uğrar, aşkına düşman olursun.
21. En iyi devlet köpek dişleri çekilmiş, pençeleri törpülenmiş devlettir; en iyi dişler her gün iplenip fırçalanan ve büyük olasılıkla azı dişleri çekilmiş olan dişlerdir.
22. Paylaş. Sahip olduğun nimetleri mutlaka senden daha şanssız ve yoksul olanlarla paylaş…
23. Paylaş. Sahip olduğun dertleri mutlaka senden daha deneyimli ve akıllı olanlarla paylaş…
24. Yüzün sokakta başları döndürecek kadar özgün bir yüz değilse (güzellik fiziksel averajdır) estetik ameliyatı olmayı düşünme. Estetik kurbanı Michael Jackson’u ve daha nice zavallıyı hatırla.
25. Vücuduna döğme yaptırma. İlla kaşınıyorsan elbise ile örtebileceğin bir yere hamam böceğinden büyük olmayacak kadar yaptır. Arı ve karınca hariç hayvan resmi olmasın. Sevdiğin birisinin ismi hiç olmasın.
26. Yürü… Okula yürü… Bakkala yürü… Her gün en azından P=7 mükemmel sayısı kadar metre yürü.
27. Kimyada, fizikte, matematikte formülleri ezberlemek yerine anlamaya çalış. Formülleri kendin elde etmelisin.
28. Satranç öğren… Mahallende bir satranç kulübü oluştur.
29. Bir enstrümanı çalmayı öğren… Bir müzik grubu oluştur.
30. Bir problem tespit et ve o problemi yaratıcı biçimde çözmek için kendi imkânlarınla bir alet geliştir… Mahallende mucitler derneği kur. Amerikan patent ofisinin sitesine sık sık uğrayıp mekanik ve tasarım patentleri incele.
31. Çaya şeker katma. Şekeri azalt.
32. Kola gibi karbonlu içecekler yerine su, çay ve ayran iç; kepeksiz ekmek yerine kepekli ye.
33. Yiyeceğinden fazlasını tabağına koyma. Yedikten sonra temizle. Evde arada bir bulaşıkları yıka; ev temizliğine yardımcı ol.
34. Fermi sayıları konusunda uzmanlaş… Örneğin, arkadaşının başında kaç kıl var? Fatih camisine kaç portakal sığar? Diyanet İşlerine her yıl harcanan parayla ülkedeki her ergene kaç elektronik kitap okuyucusu alınabilir? Aynı parayla kellerin kafasına kaç kıl ekilebilir?
35. Khan Academy’nin sitesine her gün uğra ve bir şeyler öğren.
36. Kendini, yeteneklerini keşfet… Keşfettiğin üstün yeteneklerini geliştirip dünyada en iyisi olmaya çalış.
37. Herkese, her şeye empati göster… Seni serinlemek için çırpınan pervanenin motoruna, üstüne bastığın bitkiye, korktuğun böceğe, karşı takımın taraftarına ve hatta sınıfı susturmak için bağıran yeteneksiz öğretmene…
38. Görünmeyen elbiseye övgüler dizen sihirbazlara, kalabalıklara, moruklara aldırmadan “kral çıplak” diye haykıran çocuk ol. Ve büyüyünce o çocuğu öldürme; içinde bir Peter Pan gibi yaşat. İçindeki bu çocuk, senin özgün ve yaratıcı kişiliğini öldürmek isteyen tüm moruklara, müritlere ve reayaya karşı yiğitçe ve muzipçe direnen bir İbrahim’dir.