Tarihin ince damarları vardır. Akışkan ve emicidir kenarları. Bu dünyanın bütün coğrafyası için muhtemel bir kabuldür. Tarih yanıltıcı, heyecan verici, aydınlatıcı ve aynı zamanda bunaltıcıdır.
Tarihin aküsü konumundaki siyaseti bir kenara bırakmadığımızda şunu görürüz ki; politika var oluşun sınırıdır ve bu sınırı şartların getirdiği yanılgılar çizer.
Niccolo ise bu sınırların berisine yanlışlıkla fener tutan bir şaşkın bilge olarak anılacak.
Niccolo Machiavelli’nin (1469-1527) ölümüne peşinen Katolik Roma kitaplarını yasaklar. Öyle ki zamanın öncü filozof ve siyaset adamları onun politika ve devletle ilgili varsayımlarını ahlaksız ve geçersiz ilan ederler.
Yakın zamanda 20. yy’da dahi bir kesim yorumcular onu gelmiş geçmiş en kötü adam gösterdiler.
Peki bu kötü adamın suçu neydi?
Diplomat ve bürokrat olan bu adam, politika bahçesinin ip üstündeki kitabı “Prens”in müellifidir. Yüzlerce yıl “aydınvari” şeytan taşlama ayinlerinin putu olmuş bu kitabı Machiavelli, Floransa’daki deneyimlerinin sonucunda yazmıştır.
Niccolo kitabında, insanda iyiliğe inanmamış, devlet ve siyasi otoritenin acımasız yöntem kullanmasından yana tavır almıştı. Yani günümüz siyasetinin sağlam bir prototipi.
Machiavelli, bir prens gerektiğinde yalan, şiddet ve korkuyu kullanarak yönetmeliydi diyordu. Çağdaşlarının aksine iyi bir Hristiyan olmak yerine iyi bir Hristiyan gibi görünmenin yeterli olacağını savunuyordu. Ona göre devleti muhafaza etmek için en şeytani yollar bile meşruydu. Bu günümüz siyaseti açısından son derece samimi düşüncelerdi aslında.
“Prens” siyasilerin, filozofların kıskacına girmişti. Kilise “Prens”i aforoz ettikten sonra güdümsel politikayı aklayan ilahili, erdemli söylemlerini daha da sıklaştırmıştı.
Machiavelli, aslında bu kitabı kaybolmaya yüz tutmuş politik popülerliğini kazanma umuduyla samimi bir hamle olarak yapmıştı. Ancak bu samimiyeti onun sonu oldu.
Yastık altına saklanan mücevherleri açığa çıkmış endişesine kapılan politika ve felsefe takımı onun fikirlerini hemen insanlık adına dışlamayı becerdiler. Ve bu aforozu günümüze kadar güncelleyerek ve geliştirerek sürdürmeyi başardılar.
Machiavelli’nin çiftlikte yoksulluk içinde ölmesine neden olan bu kitap, siyasetin günah keçisidir bir bakıma. Aptal kitlelerin ve çıkarcı zekaların hayat felsefesi için geçerli bir taştır.
Mahmut Tarık | tabusal.com
Kaynakça:
The Intellectual Devotional Biographies; David S. Kidder, Noah D. Oppenheim
