Tommy McKearney: “İrlanda’nın bağımsızlığı ve emeğin geleceği: İskoçya için dersler”

Churchill’in İrlanda için özerk yönetimi İrlandalılara olan sevgisi veya başka bir ilerici sebepten dolayı insan haklarına bağlı olması nedeniyle desteklemediğini söylemeye gerek yok. Özerk Yönetimi destekledi çünkü bunu İngiliz İmparatorluğunu korumak için bir rol modeli olarak görüyordu. Eski İmparatorluk tek bir temel ve yapısal zayıflığa sahipti: İngiliz işçi sınıfının sayıca azlığı. Hindistan’daki İngiliz yönetimi sırasında, burada hiçbir zaman 180.000’den fazla ada doğumlu er bulundurulamadı. Daha fazla İngiltere doğumlu asker yoktu çünkü.

Bağımsızlık, üzerinde ciddi şekilde durulmayı hak eden göreceli bir kavram. Mutlak ve total bağımsızlık, ne birey ne de devlet için ne mümkündür ne de istenir bir şeydir. Bu toplantıdaki kimsenin izolasyonizmi veya Komodor Matthew Perry’nin 1853’te Tokyo’ya varması öncesi Japonya’ya benzer kapalı bir toplumu savunmadığı açık. Bağımsız bir ülke veya bağımsız bir halk, ülke dışındakilerle ne ölçüde ilişki kurmalı ve neye karşılıklı fayda sağlayan ilişki denilebilir ya da ne fayda sağlamayan bir bağımlılık olarak görülmeli gibi sorular, mutlak ve kesin bir şekilde belirlenmesi güç sorular.

Halklar ve ülkeler ticaret yapacak, mal ve ürün değiş tokuşu yapacak ve genel olarak çevrelerindekilerle iletişim kuracaklarsa (ki bunu yapmak zorundalar) bazı tavizler verilmesi kaçınılmaz. İrlanda veya İskoçya gibi küçük ülkeler için, mal, hizmet ve fikir alışverişi bu ülkelerin küçüklüğü (dolayısıyla kaçınılmaz şekilde doğal kaynaklarımızın sınırlılığı) nedeniyle daha da önemli çünkü halk için makul bir yaşam standardını korumak, sürekli ithalat ve ihracat yapmayı gerektiriyor.

Bu yüzden İrlanda bağımsızlığını ve böyle bir şeyin ne ölçüde mevcut olduğunu bunu dikkate alarak ele alabiliriz. Bunu yaparken, İrlanda’nın, bağımsızlığının bu denli sıkça çatışma içinde olduğu devlet olan İngiltere ile ilişkisine özel bir ihtimam göstermek gereklidir.

Sık sık İrlanda’nın 1922’de bağımsızlığını kazandığı söylenir. Bu tedbirin bugün Kuzey İrlanda olarak bilinen altı ili de içermesi gerektiğine inananların bile birçoğu arasında, ‘bağımsızlığın’ (en azından diğer 26 il için) gerçekten de 1922’de elde edildiğine dair yaygın bir kabul vardır.

1922’de kazanılan İrlanda bağımsızlığının kapsamını belirlemek için, İngiltere/İrlanda Anlaşmasının içeriğini, İrlanda Home Rule ve onu destekleyenler için önceki hareketin ışığında ele almakta fayda var. Home Rule (özerk yönetim), temel iktidar güçlerinden çoğu (dışişleri, savunma, para birimi vb.) Londra’da kalmak üzere, Dublin’de bir parlamento için sınırlı özerklik anlamına geliyordu. 1. Dünya Savaşı öncesi yıllarda İrlanda için özerk yönetimi destekleyen önde gelen İngiliz politikacılar arasında Winston Churchill bulunuyordu.

Churchill’in İrlanda için özerk yönetimi İrlandalılara olan sevgisi veya insan haklarına başka bir ilerici sebepten dolayı bağlı olması nedeniyle desteklemediğini söylemeye gerek yok. Özerk Yönetimi destekledi çünkü bunu İngiliz İmparatorluğunu korumak için bir rol modeli olarak görüyordu. Eski İmparatorluk tek bir temel ve yapısal zayıflığa sahipti: İngiliz işçi sınıfının sayıca azlığı. Hindistan’daki İngiliz yönetimi sırasında, burada hiçbir zaman 180.000’den fazla ada doğumlu er bulundurulmadı. Daha fazla İngiltere doğumlu asker yoktu çünkü. Bu nedenle, Londra hükümeti, bir böl, fethet ve yönet politikası üzerinden hüküm sürdü. En sofistike halinde bu politika, sömürgelere Emperyalist Merkez ile karşılıklı bağımlılık ilişkisini korumak suretiyle ayrıcalıklı bir egemen sınıfın (mesela kapitalistlerin) iktidarı elinde tutacağı bir özyönetim hakkı verilerek uygulandı.

Üstünkörü bir okuma ile, İrlanda iç savaşının (1922-23) sebebi sembolikti ancak gerçek mesele çok daha derine uzanıyordu. Bu kavganın ne için verildiği, kayda değer bir ölçüde, İrlanda tarafından elde edilmekte olan bağımsızlığın kapsamıydı. 1922 Anlaşması İrlanda’nın 26 iline kendi bayrağını, bir parlamento ve kendi yargı sistemini, polis gücünü, ordusunu ve (çok tartışmalı olsa da) dış politikasını örgütleme hakkını verirken, anlaşma, en iyi yorumla, sınırlı bir bağımsızlık formu sağlıyordu.

İrlanda’nın güneyinin 1922’ye kadar bağımsızlıktan en ölçüde faydalanabildiği uzunca bir tartışmanın konusuydu. İrlanda devletinin, sıkı sıkıya, yalnızca İngiliz ekonomik ekseni içinde değil, aynı zamanda uluslararası kapitalist sistem içinde de kaldığına şüphe yoktu.

İrlanda Merkez Bankasının müdürü olarak Patrick Horan bir keresinde şunu yazmıştı: ‘Bağımsızlığın ardından yarım yüzyıldan uzun bir süre boyunca, İrlanda sterlinle birebir sabit oranı korudu. Önce, eski bir sömürge için bu çok sıra dışı bir pozisyon değildi. Ancak, birer birer, eski sterlin bölgesi ülkeleri böyle bir bağlantıyı terk ettiler, genellikle de bağımsızlıktan kısa bir süre sonra. Bazı ülkeler ya ekonomik milliyetçilikten ya da bağımsız para biriminin ciddi büyüme potansiyelinden faydalanma arzusundan motive oluyordu. Diğer ülkelerdeki kopma, sürdürülebilir olmayan genişlemeci para finanslı mali politikadan kaynaklandı. 1978’in sonunda, İrlanda bağımsızlıktan sonra değişmeyen pariteyi koruyan tek eski sterlin bölgesi ülkesi idi.’

Ve ne zaman ki İrlanda 1979’da sterlinden ayrıldı, Avrupa Birliği tarafından konulan ekonomik parametreler içine sıkı sıkıya yerleştirildi.

İrlanda’nın bağımsız bir dış politika sürdürme becerisi açısından, 2. Dünya Savaşı sırasındaki İrlanda tarafsızlığından çok mana çıkarıldı. Bu, 26 il devletinin gerçekten de emperyalist konsensüse katılma yönündeki dış basınca direnme becerisine sahip olduğunu göstermek için kullanıldı. 2. Dünya Savaşı sırasındaki İrlanda tarafsızlığı veya olası sözde tarafsızlığı, gerçek olaylar çerçevesinde ele alınmalı. 70.000 İrlandalı erkek, İngiliz ordusuna katılmak üzere güney İrlanda’dan ayrıldı. Müttefik uçaklarına 26 il devleti üzerinde uçma izni verildi. Savaş boyunca, İrlanda İngiltere’ye ciddi miktarda gıda tedarik etti ki bunun bedeli olarak ticaret filosunun %20’sini Alman saldırılarında kaybetti. Evet, Nazi Almanya’sı savaş boyunca ve Adolf Hitler’in ölümü üzerine Dublin’deki elçiliğini korudu; Eaton de Valera, içtenliklerini sunmak için binayı ziyaret etti. Böyle eylemler olsa da, 26 bölge devleti (resmi tarafsızlık pozisyonlarına rağmen) kesin şekilde Müttefik devletlerin tarafındaydı.

Öte yandan, sırf bağımsız bir dış politika sergilemek için İrlanda’nın Nazi Almanya’sının yanında savaşa girmesi gerektiğini söylemek de makul değildir. 2. Dünya Savaşı’ndaki tarafsızlık İrlanda bağımsızlığı açısından iyi bir sınama sayılmaz. Amerikan ve İngiliz politikasının birkaç önemsiz eleştirisi dışında, gerçekte İrlanda, 1922’deki ‘bağımsızlık’tan bu yana geniş ölçekte emperyalist politikaya neredeyse dalkavukça bir desteği sürdürdü.

İrlanda bağımsızlığının, örneğin kuzeye kıyasla gerçek anlamda sınanabileceği tek alanda, 1922’den bu yana Dublin rejimlerinin hiçbir topa girmediği son derece açık ki bunun kendisi özünde bir ulusal bağımsızlık ve egemenlik ihlali. Daha 1998’de, Dublin, Hayırlı Cuma Anlaşması’nda, İrlanda adasının bölgelerinin altısında hiçbir bölgesel yargı yetkisi veya toprak hevesine sahip olmadığını kabul edecek kadar ileri gitti.

Hayırlı Cuma anlaşmasının imzalanmasından bu yana, güney İrlanda devleti, sözde bağımsızlığını daha da aşınmış bir halde buluyor. Eylül 2008’de, resesyona giren ilk Avro bölgesi ülkesi olmasından sadece günler önce, İrlanda, altı İrlanda kuruluşunda ve bir yabancı bankadaki 440 milyar Avroluk borçları taahhüt ederek Lehman Brothers’ın çöküşüne ilk tepki verenlerden biri oldu. Bu borçlar, büyük oranda birçoğu yabancı ülkelerden kapitalist spekülatörlerin borçlarıydı.

İrlanda hükümeti ilk başta sorun olduğunu inkar etse de, Kasım 2010’da, Dublin, 85 milyar Avroluk ‘program’ın parçası olarak AB’den, diğer Avrupa ülkelerinden (Avrupa Finansal İstikrar Fonu ve iki taraflı borçlar üzerinden) ve IMF’ten 67,5 milyar Avroluk “kurtarma paketi” istemek durumda kaldı. O zamandan beri İrlanda devleti bütçe harcamaları için kreditör troykasından onay almak zorunda ve almaya devam ediyor.

Kısa bir süre önce bir yazısında finans gazetecisi Suzanne Lynch, İrlanda Finans Bakanı Michale Noonan’ın şu sözlerine yer verdi:

‘Özgürlüğümüzü almak ve içişlerimizi yönetme yetkisini elde etmek için korkunç uzun bir zaman boyunca uğraştık. Ekonomik ve finansal özgürlüğe sahip değilsek, siyasal özgürlüğe sahip olmanın da çok bir anlamı yok.’

Bunlar, geçtiğimiz Aralık’ta, İrlanda ihtiyati kredi limiti olmaksızın, üç yıllık kemer sıkma programını bırakacağını duyurduğunda Brüksel’deki Avrupa Konseyi binasının eşiğinde duran Finans Bakanı Michale Noonan tarafından edilmiş asil sözlerdi.

Ancak İrlanda’nın borcunun çoğunu ödeyene dek (ki bu onlarca yıl sürebilir) borç verenlerine karşı sorumlulukları vardı. Bu yüzden İrlanda her yıl troykadan iki program sonrası denetim ziyaretine tabi olacak. Bu, Avrupa Komisyonu’nun ülkelerin maliyesini denetlemek için gerçekleştirdiği normal ziyaretlerinden ayrı bir süreç.

Avro bölgesi krizinin bir sonucu AB’nin ulusal ekonomiler üzerinde, özellikle de Avro bölgesinde çok daha fazla yetki elde etmesi oldu. Ülkeler artık yıllık bütçelerini denetlenmesi için Brüksel’e vermek zorundalar. Bu yüzden İrlanda Ekim’de bütçesini değiştirmek zorunda kaldı… Irish Times, 14 Haziran 2014

Yani, İrlanda bağımsız bir ülkenin tüm sembollerine sahip ama gerçekte durum pek öyle değil.

Yüzyıldan fazla zaman önce James Connolly şöyle yazmıştı:

İngiliz ordusunu yarın çıkarsanız ve Dublin Kalesi’ne yeşil bayrağını dikseniz, Sosyalist Cumhuriyet kurumlarını oluşturmadığınız sürece çabalarınız beyhudedir. İngiltere size hükmetmeye devam edecektir. Size kapitalistleri üzerinden, toprak sahipleri üzerinden, finansörleri üzerinden, bu ülkeye yerleştirdiği ve annelerimizin gözyaşları ve şehitlerimizin kanıyla beslediği tüm ticari ve bireyci kurumları üzerinden hükmedecektir… Shan Van Vocht (sosyalist gazete) Ocak 1897. P. Beresford Ellis’de (ed.) yeniden basıldı, “James Connolly, Selected Writings” (James Connelly, Seçme Yazılar), s. 124.

Bugün de aynısı söylenebilir, yalnızca İngiltere’nin yanına başka ülkelerin de eklenmesi gerekecektir.

İnsan, Connolly’nin mesajını en iyi anlayanların İrlanda İşçi Partisi, yani Connolly’nin kurulmasına yardımcı olduğu parti olacağını düşünüyor. Birçok yazısı, yaptığı sayısız konuşma ve ölüm şekli ile görüşlerini herhangi bir yöne çekiştirilemeyecek ölçüde net ifade etmiş olmasına rağmen günümüz İrlanda İşçi Partisi’nin onun niyetlerini ve görüşlerini yorumlamaya kalkmasını anlamaya çalışmak nafile.

Gerçeklik hakikatten bundan daha uzak olamazdı. İrlanda İşçi Partisi’nin ve üyelerinin, kurucu üyeleri James Connelly’nin görüşlerini okuyup okumadığını belirlemek elbette imkânsız ancak kesin bir şekilde söyleyebiliriz ki, yazılarını pek umursamıyorlar. İrlanda İşçi Partisi, yolsuz, ödlek, dönek sosyal demokraside ne varsa en kötü biçimde temsil ediyor ve hayata geçiriyor.

Andrew Niell kalıbında ama o kadar da sağcı olmayan bir İrlandalı gazeteci olan Vincent Browne, yakın zamanda Irish Times’a İrlanda İşçi Partisi üzerine bir yazı yazdı. Makalesi, her şeye rağmen isabetli ve sert.

Bir paragrafta, İrlanda İşçi Partisi’nin özünü şöyle özetliyor:

‘1933’teki yüzde 5,7 ile aldığı en berbat seçim performansının ardından 1930’ların ortalarında kendisi için ayırt edici bir pozisyon belirleme çabasıyla – [İrlanda İşçi Partisi], “işçilerin cumhuriyeti”ni savunduğunu iddia ederek sola dümen kırdı ancak bu durum komünizm kokan her şeyin üzerine Katolik rahiplerin ateşi salındığında kaybolup gitti. Bu İspanya İç Savaşı’nın arka planına karşıydı. 1948’de Fine Gael öncülüğündeki koalisyon hükümetine girdi ve 1951’de Anne ve Çocuk Planı üzerinde utanmazca Katolik piskoposlara boyun eğdi. En uzun süre görevde kalan lideri William Norton (1932-1950) ve halefi Brenadan Corish’in (1960-1977) ikisi de Columbanus Şövalyelerinin üyesiydiler.

Son cümlenin üzerinde biraz düşünelim. 45 yıl boyunca partiye Columbanus Şövalyelerinin (Opus Dei’nin İrlanda versiyonu) iki üyesi liderlik etti. Ateistliği onaylanmış olanlar bile bu işe inanamaz ve ‘Tanrı aşkına!’ der.

İrlanda İşçi Partisi’nin bugünkü liderliğinin gizli topluluğun üyeleri olup olmadıkları bilinmese de, seleflerinin en berbat yönlerini devam ettirdikleri kesin. İrlanda kurulalı beri en kötü mali çöküşlerinden birini yaşarken, İrlanda İşçi Partisi, Troyka (IMF, AB ve AMB) kisvesi altındaki uluslararası finans emperyalizminin dikte ettiği politikaları hayata geçirmek için sağcı Fine Gale partisi ile küçük ortak olarak koalisyona katıldı.

Bugünkü koalisyon hükümeti yönetimi altında, varlıklı olmayanları ciddi şekilde etkileyen bir dizi vergiler getirildi. Gelir dağılımını iyileştirmeye veya ekonomiyi 1922’de Dublin kalesindeki bayrak değişiminden bu yana İrlanda’yı 90 yıl boyunca böylesine felakete sürükleyen serbest piyasacı modelden uzak bir şekilde yeniden düzenlemeye dönük hiçbir strateji geliştirilmedi.

İrlanda İşçi Partisi’nin bu sefilliğini, İrlanda sendikal hareketi liderlerinin eşit ölçüde kötü performansı tamamladı. Ülke kemer sıkma batağına ne kadar derin sürüklenirse, Jack O’Connor’ın (SIPTU’nun, İrlanda’nın en büyük sendikasının lideri ve ICTU’nun etkili bir gücü) İşçi Partisi’nin kesintisiz desteğini talep etme çabaları da o kadar yoğunlaştı.

Pek de şaşırtıcı olmayan bir şekilde, İrlanda’da seçimlerin son turu gerçekleştiğinde, İşçi Partisi, bağımsızları ve Sinn Fein’i kaybederek çok kötü geri düşüşler yaşadı. Bu seçimlerin sonucu yol gösterici çünkü diğer Avrupa ülkelerinin aksine, İrlanda seçmeni merkezin soluna oy verdi – İrlanda İşçi Partisi’nin ve sendikal hareketin halkın durumunu anlama ve liderlik ve yol göstericilik sergileme konusundaki beceriksizliğine dair acı veren bir yorum.

Olası dersler
1) Ekonomik bağımsızlık kritiktir
2) Sosyal demokrasi dönektir
3) İngiliz egemen sınıfı düzenbazlıkta diğer egemen düzenlerle ortaktır
4) İrlanda bir uyarı modelidir, rol modeli değil

Türkçeye çeviri: http://dunyadanceviri.wordpress.com/

Yorumlar